هند

فستیوال هولی یا جشن رنگها در هندوستان

فستیوال Holi یکی از بزرگترین جشنهای هند است که همه ساله در اواخر فوریه و اوایل ماه مارچ روز بعد از کامل شدن ماه برگزار میشود و نشان دهنده زنده شدن دوباره طبیعت و فرا رسیدن فصل بهار است که بر اساس تقویم هندی امسال یعنی‌ سال ۲۰۱۰ جشن هولی در روز دوشنبه اول ماه مارچ شروع شده بود. این مراسم رنگ پاشی نشانه شادی مردم هند به ادامه زندگی و در واقع خرسندی از پیروزی نیکی ها بر بدیهاست. پاشیدن پودرهای رنگی، سطل ها و بادکنک های پر از آب رنگی قابل شستشو بر روی یکدیگر از نشانه های این جشن سنتی در هند است.
این فستیوال به نامهای جشن هولی، جشن رنگ و جشن بهاره نیز معروف است و یکی از قدیمی ترین فستیوالهای هندی است که داستانها و افسانه های مختلف و بسیار جالبی درباره ریشه این فستیوال مطرح شده است.

در جشن هولی که ریشه در باورهای اساطیری هندوها دارد مردم هند از کوچک و بزرگ در آن شرکت و شهروندان غیر هندو نیز به نشانه ابراز دوستی در مراسم جشن رنگ شرکت می کنند. امروزه عده کمی از نسل جوان هند از فلسفه جشن هولی آگاهی دارند و تنها آنرا بهانه ای برای برگزاری جشن و شادی می دانند. در ایام این جشن که به مدت دو روز برگزار می شود، سراسر هند تعطیل رسمی است.
یکی از مشهورترین افسانه ها، داستان قدیمی از خدایان هندو می باشد. این داستان مربوط به دوران پادشاهی هیران یاکاشیپو است. او که پادشاهی از قوم جن بود که همیشه می خواست مشهورترین و برترین مرد جهان باشد. او پس از به دست آوردن توپ (جایزه ای که آرزو را برآورده می کند و فقط پس از ریاضتهای فراوان به دست می آید) آرزو کرد که نه به دست انسان کشته شود و نه به دست حیوان، نه در خانه اش بمیرد و نه در بیرون از خانه، نه در روز بمیرد و نه در شب، نه با سلاح اشترا کشته شود و نه با سلاح سشترا (دو سلاح خطرناک که متعلق به خدایان است و در ادبیات اوستایی خدای جنگ بهرام هر دو را داشته است) نه در خشکی بمیرد و نه در آب و نه در آسمان، آرزوی او برآورده شد و او خودش را شکست ناپذیر قلمداد می کرد. از این رو ادعای خدایی کرد و دستور داد که همه مردم او را به عنوان خدا بپرستند. همه پذیرفتند به جز تنها پسر نه ساله اش، پراهلاد، که پیرو رام بود. به همین خاطر پادشاه قصد داشت که پسرش را بکشد ولی هر بار اتفاقی می افتاد که نمی توانست موفق شود. پادشاه که از دست او خشمگین شده بود دستور داد تا آتشی بزرگ به پا کنند و پراهلاد را در آن بسوزانند. وی از خواهرش هولیکا خواست تا به همراه پراهلاد وارد آتش شود و تا پسرش نتواند کاری کند و بعد از سوختن این پسر او از آتش خارج شود. هولیکا دارای روسری سحرآمیز بود که وقتی آنرا به سر می کرد در آتش نمی سوخت اما آن روز وقتی وارد آتش شد روسری هولیکا را باد برد و هولیکا در آتش سوخت و پراهلاد زنده از آتش بیرون آمد. به همین خاطر هندو ها این روز را روز پیروزی خیر بر شر می دانند و این روز را جشن می گیرند.

در شب اولین روز جشن هولی آتشی درست کرده و در حالی که دور آن می چرخند آب بر روی زمین می ریزند. همچنین مرسوم است ظرفی پر از دانه های جو در زیر این آتش برشته می کنند و پس از خاموش کردن آتش بذرها را می خورند.

در روز دوم ابتدا بصورت دسته جمعی می رقصند و بعد لباسهایشان را عوض کرده، شروع به بازی با رنگ می کنند در این مراسم رسم بر آن است که لباسی به رنگ سفید پوشید. در این روز آبهای رنگی که در سطل ریخته اند را بر روی هم می پاشند و یا پودرها را بصورت خشک به سر و صورت یکدیگر می ریزند و آب رنگی را در داخل بادکنک ریخته و آن را به طرف هم پرت می کنند. و دیگر آنکه خاکستر آتشی که از دیروز به جا مانده است را در داخل همان سطلهای آب رنگی ریخته و بر روی هم می پاشند. باور عامه بر این است که خاکستر این آتش می توانند انسان را از بیماریها محافظت کند.

همچنین افسانه دیگری نیز وجود دارد که در این افسانه کریشنای جوان که پوست تیره ای داشت همیشه به رنگ پوست معشوقه خود رادها که پوست روشنی داشت حسادت می ورزید. یک روز کریشنا با شیطنت صورت رادها را رنگی می کند. از این به بعد بنا به این افسانه جوانان عاشق پیشه صورت معشوقه هایشان را برای ابراز عشقشان در این روز رنگی می کنند. در این روز همه دوست دارند اولین کسی باشند که طرف مقابل خود را رنگی نمایند. در این جشن مردم کدورتها را کنار گذاشته و با پختن غذاهای مخصوص این روز را جشن می گیرند. در بعضی نقاط هند این جشن تا پنج روز ادامه دارد.

لازم به ذکر است که این پودرهای رنگی از گیاهانی مانند گیاه نیم، کومکوم، هالدی و غیره تهیه شده اند. همچنین بعضی از این رنگها از گیاهانی که در فصل بهار شکوفه می دهند مانند گلهای درخت شعله جنگل تهیه شده اند، از اینرو هندی ها اعتقاد دارند، این پودرها به دلیل خاصیت درمانی و طبیعی بودن از بروز بیماریهای شایع ناشی از تغییرات آب و هوا در فصل بهار مانند سرما خوردگی جلوگیری می نمایند و بعضا این بیماریها را درمان می کنند. نکته جالب توجه آن است که این رنگها حتی پس از شستن کامل تا چندین روز بر سر و صورت و ... افراد باقی می ماند و لباسهایی که رنگی شده اند نیز رنگشان پاک نمی شود.